Uzaktan eğitimin başlamasıyla eve kapanan çocuklar, zor da olsa yeni düzene alışıyor derken, şimdi de yaz tatili başlıyor. Çalışan anne babalar için yaz okulları hayat kurtarıcı oluyordu; oysa bu yaz böyle bir seçenek imkânsız görünüyor. Çocuklarla parka çıkmaya bile ürkenler için, tüm yaz evde nasıl geçecek? Bu soruların cevabını uzmanlara sordum.
PSİKOLOG ÇİĞDEM DOĞAN BİLGİN:
“TEMBEL EBEVEYNLİK ZAMANI”
– Bu yazın, eski yazlar gibi olmayacağını çocuklara nasıl anlatmalıyız?
Resimlerle ya da farklı şekilde bu sürecin ne anlama geldiği ya da nasıl geçtiği hakkında ilişki kurabilirler. Çocuklarla dürüst, açık, kısa ve anlaşılır bir sözel ilişki kurmak çok önemli. Sosyal mesafeden haberdar olan çocuklarına yeni sosyalleşmenin sınırlarını çizmeliler. Kişisel alanı evde oyun oynayarak yeniden gösterebilirler. Çocuklarıyla “özlediklerim listesi” yaparak, özledikleri şeyleri yeni düzende nasıl dönüştüreceklerini belirleyebilirler. Tüm bunlar yapılırken ebeveynlerin kendi kaygılarını yönetebilmeleri önemlidir. Çocuklar biz yetişkinlere göre pek çok değişikliğe daha kolay adapte olabiliyor. Onları izlemek, ihtiyaçlarını gözlemek ve o sırada yanlarında olmak en kıymetlisi. Bol bol su oyunları, saksıya dahi olsa çiçek ekmek, olabildiğince yeşile ve toprağa temas edebilecekleri doğa gezileri ve tabii evde kalınan süreçte çocuğun en çok keyif aldığı şeyleri yapmayı sürdürerek süreci sağlıklı yönetebilirler.
– Evdeki düzene alışmışken, yeniden düzen değişikliği olacak. Bu geçişlerde neler yapmalıyız?
Çocuklar rutinleri sever ve rutinler içinde kendilerini güvende hisseder. Çünkü onlar için hayat böylece tahmin edilebilir olur. Ebeveynler “Değişikliklere uyum sağlamakta zorlanıyor muyum? Bunu kendim için nasıl kolaylaştırırım? Neye ihtiyacım var?” sorularıyla kendi duygu ve davranışlarını düzenlerken çocuklarına doğrudan destek olmuş olacak.
– Ebeveynlere kendi ruh sağlıkları ve bu dönemi en az hasarla atlatmaları için neler önerirsiniz?
Ebeveynler duygusal dayanıklılıklarını artırmak için kendilerine iyi gelen ev içi aktivitelere zaman ayırmalı. Burada hayatımıza yeni giren “tembel ebeveynlik” kavramından söz etmek isterim. Tembel ebeveynlik iki temel üzerinden şekilleniyor. Birincisi çocuklara özgür bir alan oluşturuyorsunuz, yaşlarına göre yanlarında olmanızın gerekip gerekmediğine karar veriyorsunuz ve oyunlarını yönlendirmeden, kısıtlamadan istediklerini yapmalarına alan tanıyorsunuz. İkincisi ise çocuğunuza eve dair sorumluluklar veriyorsunuz ancak bu sorumlulukları yapmayacakları zamanların olacağını kabullenerek, çocuklara kararlarının sonuçlarını sahiplenmeleri gerektiğini öğretiyorsunuz. Tüm bunlarla birlikte ebeveynlere gün içerisinde yetersiz hissettiklerinde kendilerine şefkatle yaklaşmayı ihmal etmemelerini öneririm.
EĞİTİMCİ-YAZAR BAHAR ERİŞ:
“RUTİN OLUŞTURMAK İYİDİR”
Eğitimci-yazar Bahar Eriş, bu yazı en verimli şekilde geçirebilmek için anne babalara ipuçları olacak önerilerini paylaştı: “Yaz tatilinde çocuklar zamanın büyük bölümünü evde geçirecek. Ekran kullanımları artacak. Uyku düzenleri etkilenecek. Abur cubura daha çok alan açılabilir. Bütün bunlar bağışıklık sistemi için tehdit. Uyku, beslenme, egzersiz çok önemli. Bu nedenle önceden bu konularda plan yapmak ve günlük bir rutini korumaya çalışmak gerekli. Ekran kullanımıyla ilgili net sınırlar belirlemek, bu sınırlara birlikte karar vermek, sınırların tüm aile üyelerini kapsaması, çocukların ekran dışındaki zamanlarını planlamak ve bu zamanlarda ailece vakit geçirmek önerilebilir.”
Aile kuralları
– “Yemek zamanı kimse ekrana bakmayacak” iyi bir kural.
– Sosyalleşmek için FaceTime ya da Zoom gibi uygulamalar üzerinden arkadaşlarıyla oyun randevuları düzenlenebilir.
– Mümkün olduğunca fiziksel aktivite, kitap okuma, doğada zaman ve sosyalleşme zamanı planlanmalı.
– Kitap seçiminde çocuğun ilgi alanlarından yola çıkmak her zaman en etkili yöntemdir. Evde sevimli ve çekici bir okuma köşesi de oluşturabilirsiniz.
Sıkıntı kavanozu
Yetişkin gözetimi olmayan serbest oyun, çocuğun yaratıcılığı ve sağlıklı gelişimi için çok faydalı. Sıkılmak çocuk için iyidir. Problem çözme ve yaratıcılığı geliştirir. Yine de acil durumlar için bir sıkıntı kavanozu yapabilirsiniz. Çocuğun sevdiği aktivitelerin her birini küçük kâğıt parçalarına yazın, hepsini bir kavanozun içine koyun. Sıkıldığında gidip kavanozdan bir aktivite çeksin ve onu yapsın.
Birlikte aktivite
Ailece eğlenceli zaman geçirmek de önemli. Birlikte film gecesi, bahçe işleriyle uğraşmak, birlikte yemek yapmak, sanal müzeleri gezmek, kitap okuma saati gibi aktiviteler önerilebilir. Online yoga, pilates, egzersiz videoları var. Bunu belki çocuğunuzla eğlenceli bir sabah egzersizi rutinine çevirebilirsiniz. Arada müzik açıp hep birlikte hoplayıp zıplayıp dans edebilirsiniz.
Çocuklar ile ebeveynler için eğlenceli, oyun tabanlı öğrenme fikirleri sunan www.LEGO.com/letsbuildtogether platformu var. Ailelerin merakını ve yaratıcılığını canlı tutacak fikirler paylaşılıyor. LEGO® tasarımcıları burada günlük yarışmalar düzenliyor.
Kendinize zaman ayırın
Ebeveynler için çok zorlayıcı bir dönem bu. Kendilerine karşı anlayışlı olmalılar. Oksijen maskesini önce kendinize takın. Ruhsal sağlığınız sadece sizin için değil çocuğunuzun ruhsal sağlığı için de önemli. Evliyseniz eşinizle dönüşümlü olarak sorumlulukları ne şekilde üstleneceğinizi planlayabilirsiniz. Bu zamanlarda çocuğunuza verdiğiniz güven duygusu ve aranızdaki sevgi ilişkisi en önemlisi. Gerisi teferruat!
ZEYNEP İŞMAN
https://instagram.com/birliktebuyuyoruz
